تفکر تخیلی در آموزش علوم: تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های تخیل

پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتاب‌های درسی علوم دوره ابتدایی بر اساس چگونگی و میزان به کارگیری تخیل پرداخته است. پژوهش کمی و به شیوه‌ی تحلیل محتوا انجام شد. نمونه شامل کتاب‌های درسی علوم 6 پایه تحصیلی دوره ابتدایی بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی بر اساس شاخص‌های تخیل نظریه اشتاینر شامل مفاهیم منعطف، تخیل مشارکتی/عینی و تفکر شهودی جمع آوری و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان داد که میزان توجه کتاب‌های علوم به شاخص‌های تخیل متفاوت بوده است. در خصوص مقایسه­ی شاخص‌های تخیل در کتاب‌های علوم، بیشترین توجه به شاخص مفاهیم منعطف و کمترین به ترتیب به تخیل مشارکتی/ عینی و تفکر شهودی بوده است، به­طوری‌که در این میان سهم کتاب‌های علوم پایه سوم و چهارم از همه کمتر و در حد صفر بوده است. متمایز دانستن شناخت از تخیل، یکی دانستن تخیل و فانتزی و اولویت‌ها و برتری­های آموزشی و پرورشی خانواده و نظام آموزشی می‌تواند دلایلی برای نادیده گرفتن تخیل در کتاب‌های درسی علوم باشد.